تاثیر موبایل و تلویزیون بر گفتار کودکان

امروزه, بسیاری از والدین و خانواده ها برای سرگرم کردن کودکشان از تلویزیون و برنامه های کودک و یا گوشی و موبایل و تبلت و به طور کلی وسایل دیجیتال استفاده میکنند. کودکان از همان چند ماه اول تولدشان, مهارت های زبان آموزی را با گوش دادن صداهای اطراف و تقلید و .. کسب میکنند. ارتباط گیری با والدین, شنیدن لحن ها و صداهای مختلف و گفت و گو داشتن از علت های اصلی رشد گفتار کودکان است و اگر این موارد نباشند؛ کودک از مسیر اصلی طبیعی یادگیری زبان منحرف مبشود.

از آنجایی که موبایل و تلویزیون ارتباطی یک طرفه با کودک دارد و باعث کاهش تعامل و ارتباط اطرافیان و والدین با کودک میشود و همچنین با تصاویر بسیار سریع باعث تحریک بیش از حد مغز کودک و اختلال در کارکرد مغز میشود, به هیچ عنوان توصیه نمیشود و علاوه بر تاخیر گفتاری و مشکلات گفتاری , بر توجه تمرکز و کارکرد های شناختی مغز کودک هم تاثیرات منفی میگذارد. به طور کلی نیز کودکان زیر 3 سال اصلا نباید از وسایل الکترونیک و تلویزیون استفاده کنند و پس از آن نیز میتوان حداکثر 1 ساعت در روز و آن هم با مشارکت خانواده باشد.

خطرات استفاده بیش از حد از موبایل و تلویزیون برای رشد گفتار کودکان

استفاده بیش از حد و نادرست از موبایل و تلویزیون میتواند خطرات بسیار جدی بر رشد گفتار و زبان کودکان داشته باشد؛ زیرا باعث نبودن ارتباط و تعامل واقعی میشود و مشکلاتی چون تاخیر گفتار و مشکلات ارتباطی اجتماعی و مشکلات سندروم بیبی دیجیتال را بوجود می آورد. بجای وابستگی کودکان به صفحات نمایشی باید آنهارا با بازی و صحبت و تعامل و قصه گفتن مشغول کرد تا بتوانند ارتباطات و زبان خودشان را به خوبی در سال های طلایی رشد ارتقا بخشند.

تحقیقات نشان میدهد که کودکانی که روزانه بیشتر از یک ساعت در معرض تلویزیون و گوشی هستند احتمال اینکه دچار تاخیر گفتار شوند بسیار بیشتر از بچه هایی است که این کار را نمیکنند.

رابطه بین تماشای زیاد کارتون و تاخیر در گفتار کودک

این سوال به سن کودک بستگی دارد, به طور کلی تماشای تلویزیون برای کودکان زیر 3 سال بسیار مضر میباشد موجب نقص توجه تمرکز و مشکلات مختلفی همچون تاخیر گفتاری و علائم بیبی دیجیتال میشود. بالای 3 سال نیز باید کاملا کنترل شده و تایم کمتر از 1 ساعت باشد و با همراهی والدین باشد و به هیچ عنوان جایگزین تعامل و ارتباط واقعی نشود. پس میتوان بین 3 تا 5 سالگی با حداکثر تایم 1 ساعت در روز و نظارت والدین و همراهی آنان و پرسیدن سوالات در مورد کارتون و شخصیت های آن از کودکان و تشویق به صحبت در مورد کارتون, به این فعالیت پرداخت. در غیر اینصورت استفاده از تلویزیون و موبایل در سنین پایین چیزی جز مشکلات فراوان ندارد.

کودکان از چه طریق حرف زدن را یاد میگیرند

کودکان از طریق تعامل و ارتباط اجتماعی و شنیدن های فراوان در محیط طبیعی و ارتباط طبیعی و تکرار زیاد, زبان را می آموزند. به طور کلی گوش دادن و پردازش صداهای اطرافیان از همان روزهای ابتدای تولد, میتواند موثر باشد. ارتباط و تماس چشمی و تعامل نیز خیلی مهم است و انگیزه ای برای یادگیری گفتار میباشد. تقلید کردن صداهای ساده توسط کودک و غان و غون کردن نیز جزو تمرینات مهم برای گفتار است. تعاملات طبیعی و متقابل و نوبت گیری هایی که در مکالمه ها اتقاق میفتد, پایه گذار گفتار کودک است. بازی های کلامی و بازخورد ها و تشویق های والدین به صدا یا کلمات کودک نیز موثر در رشد و توسعه گفتار کودکان میباشد. پس میتوان گفت که کودکان از طریق گوش کردن و تقلید کردن و ارتباط و تعامل واقعی با یک انسان دیگر, گفتار را می آموزند نه از طریق تلویزیون و گوشی که ارتباط یک طرفه دارند و اینها فقط باعث تاخیر گفتار کودک و دیر حرف زدن کودکان میشود.

توصیه های گفتاردرمانگر ها در مورد استفاده از تلویزیون و موبایل

گفتاردرمانگران توصیه میکنند که زمان تماشای کارتون و برنامه کودک حتی آموزشی را محدود کنید و برای کودکان 3 تا 5 سال حداکثر روزانه 1 ساعت کارتون ببینند و زیر 3 سال تحت هیچ شرایطی حتی برنامه کودک آموزشی نیز مجاز نمیباشد. همچنین توصیه میشود که همراه کودک کارتون ببینید و کودک به تنهایی تماشا نکند, در کنار کودکتان بشینید و از او در مورد شخصیت ها و برنامه کودک مورد علاقش سوال کنید و واکنش هایش را در نظر داشته باشید؛ برای مثال: اون کیه داره حرف میزنه؟ چی داره بهش میگه؟ لباسش چقدر خوشگله, چه رنگیه؟ داره چیکار میکنه بنظرت؟ و …

پس یکی از نکات مهم تبدیل کارتون به فعالیت گفتاری است و اینکه بعد از تماشای کارتون ازش بخواهید برایتان تعریف کند. به طور کلی کارتون هایی که زبان ساده تر و گفتاری آرام و آهسته تر دارند بسیار مناسب تر از کارتون هایی که صحنه های سریع و گفتارهای سریع و شلوغ دارند, میباشد. یکی دیگر از توصیه هایی که میشود تماشای مکرر یک برنامه کودک بجای تنوع زیاد است؛ به طوریکه وقتی یک برنامه را چندین بار تماشا میکند بهتر میتواند کلمات و جملات آن را فرا بگیرد. یکی از نکات بسیار مهم زمان تماشای تلویزیون است که توصیه میشود قبل از خواب نباشد, زیرا هم خواب را مختل میکند و هم ممکن است باعث بیش فعالی شود؛ بهترین جایگزین برای این مورد این است که برای کودک داستان گویی یا گفت و گو در مورد موضوعات روزمره داشته باشید. اگر کودکتان دچار تاخیر شده است, حتما در مرحله اول نیاز است که زمان استفاده از صفحه نمایش را به حداقل برسانید و سپس از گفتاردرمان راهنمای تخصصی با توجه به شرایط کودک خود دریافت کنید. پس نتیجه گیری میشود که اگر در سن مناسب و زیر نظر والدین و با نظارت آنها و در زمان محدود ارائه شود, میتواند کمترین آسیب و ضرر را داشته باشد اما توجه داشته باشید که  هرگز نباید جایگزین تعامل و گفت و گو و ارتباط واقعی شود.

علائم هشدار دهنده تاخیر گفتار در کودکان

اگر کودکان تا 12 ماهگی به اسم خود واکنش نشان نمیدهند یا تماس چشمی و تقلید از صداها یا حرکات را ندارند باید مشاوره تخصصی از گفتاردرمان گرفت. اگر از 12 تا 18 ماهگی هیچ کلمه ای نمیگوید و از اشاره نیز برای درخواست و نیازهایش استفاده نمیکند و درک دستورات ساده نیز ندارد, توصیه میشود از خدمات مشاوره گفتاردرمانی استفاده کنند. تا 2 سالگی نیز اگر کمتر از 20 کلمه در خزانه واژگانی خود دارند و نمیتوانند کلمات را ترکیب کنند و جملات دوتایی بسازند و همچنین تقلید کلمات و ارتباط موثر هم ندارند و یا اگر تا 3 سالگی واژگان محدود کمتر از 50 کلمه دارند و توانایی ساخت جملات ساده و همچنین درک جملات یا دستورات ساده را نیز ندارند, حتما باید در اسرع وقت پیگیری کرد تا سن طلایی کودک نگذرد.

درمان تاخیر گفتار در کودکان

درمان تاخیر گفتار در کودکان یک فرآیند کاملا تخصصی و هدفمند و پیوسته میباشد که شامل ارزیابی اولیه و شروع جلسات درمان توسط گفتاردرمان میباشد. گفتاردرمانگر با ارزیابی تخصصی اولیه و با تست های تخصصی موارد مختلفی مانند درک و بیان کودک و مهارت های ارتباطی و غیر کلامی و رشد کلی زبان و .. را بررسی میکند. سپس با ارائه تکنیک های تخصصی آموزش گفتار و تعامل و ارتباط به کودک و دادن مشاورات تخصصی به والدین و همجنین ارائه تمرینات برای مشکلات همراه در صورتی که نیاز باشد به بهبود کیفیت زندگی کودک کمک میکند. مدت درمان نیز بسته به شدت مشکل و همکاری کودک و والدین و پیگیری بسیار متفاوت است.

درمان تاخیر گفتار هم به صورت حضوری در کلینیک و هم درمان آنلاین و هم به صورت درمان در منزل ارائه میشود و هر کدام مزایای خاص خودش را دارد و میتوانید با مشورت درمانگر خود و در نظر داشتن شرایطتان بهترین درمان ممکن را انتخاب کنید.

بهترین مرکز گفتاردرمانی برای درمان تاخیر گفتار کودکان

مرکز گفتاردرمانی که دارای گفتاردرمانگران متخصص و دارای کارت نظام پزشکی که تجربه و مهارت و علم کافی دارند, بسیار مناسب درمان تاخیر گفتار کودکان میباشد. از آنجایی که تاخیر گفتار و زبان در هر کودکی به شکل متفاوت ممکن است ظاهر شود و برخی فقط در گفتار بیانی تاخیر دارند, برخی هم در گفتار بیانی و هم درکی, برخی همراه تاخیر گفتار دچار تاخیر حرکتی نیز هستند که کاردرمان نیز باید مداخله کند, پس برنامه درمانی که برای هر کودک با توجه به شرایطش و شرایط خانواده وجود دارد, متفاوت است و درمانگری قادر به درمان اصولی میباشد که برنامه شخصی سازی شده متناسب با هر کودک را ارائه بدهد. کلینیک گفتاردرمانی و کاردرمانی مانا با داشتن کادری مجرب آماده خدمت رسانی برای درمان تاخیر در کودکان میباشد.

نتیجه گیری

در این مقاله به بررسی تاثیر صفحات نمایش مانند تلویزیون و بر نامه کودک و گوشی و تبلت و .. بر رشد گفتار و زبان کودکان بپردازیم. امروزه با پیشرفت تکنولوژی متاسفانه کودکان از سن های بسیار پایین زمان زیادی را صرف تماشای برنامه ها و گوشی و موبایل میکنند که یکی از مهم ترین علل تاخیر گفتار و عدم ارتباط و تعامل صحیح کودکان میباشد. در این مقاله سن مناسب تماشای تلویزیون و روش های به  حداقل رساندن ضررات آن نیز گفته شد, همچنین توضیح داده شد که کودکان از چه طریقی  گفتار و تعامل و ارتباط را فرا میگیرند. اگر کودکتان علائم تاخیر را داشت و یا شک داشتید که دچار تاخیر گفتار است یا طبیعی است, حتما از گفتاردرمان مشورت بگیرید تا فرصت طلایی کودک از دست نرود.