نقش کاردرمانی درسکته مغزی

سکته مغزی یکی از علل شایع ناتوانی افراد بزرگسال و سالخورده میباشد و بر روی مهارت های گسترده ای بسته به شدت آسیب و ضایعه تاثیر میگذارد؛ مهارت هایی همچون حرکت, شناخت, گفتار و زبان, کارهای روزمره و استقلال فرد را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. افراد دچار ناتوانی های مختلفی مانند ضعف عضلات, اختلال در تعادل, مشکلات گفتاری, عدم درک زبان, مشکلاتی در حرکات ظریف و درشت, کاهش اعتماد به نفس و .. شوند که توانبخشی نقش موثری را ایقا میکند.

کاردرمانی شاخه ای از توانبخشی است که به افراد کمک میکند تا فعالیت هایی مانند نوشتن, غدا خوردن, لباس پوشیدن, استفاده از گوشی, کارهای روزمره و .. را انجام بدهند. کاردرمانی در افرادی که دچار سکته مغزی شدند؛ با فناوری های علمی و تکنیک ها و روش های اصولی و هدفمند به بازتوانی حرکتی و شناختی بیمار کمک میکند.

اهداف کاردرمانی در سکته مغزی

کاردرمانی در افراد سکته مغزی, اهداف مختلفی را دنبال میکند که شامل: بازیابی توانایی حرکتی, بازیابی توانایی شناختی و ذهنی, افزایش استقلال در کارهای روزمره, بهبود تعامل و جلوگیری از افتادن, حمایت روانی و اجتماعی میشود.

1_ بازیابی توانایی حرکتی: برای بهبود هماهنگی دست و پا و همچنین افزایش قدرت عضلات و یا بهبود مهارت های ظریف مانند قاشق گرفتن و .. نیازمند تمرینات و تکنیک های کاملا شخصی سازی شده و اصولی و علمی هستیم که کاردرمانگران ارائه میکنند.

2_بازیابی توانایی شناختی و ذهنی: استراتژی ها و تمریناتی برای حافظه, توجه و تمرکز ارائه میشود و همچنین استراتژی های جبرانی نیز آموزش داده میشود.

3_افزایش استقلال در کارهای روزمره: تمرینات و تکنیک هایی برای کارهایی مانند لباس پوشیدن, حمام رفتن, غذا خوردن با قاشق و یا در صورت نیاز استفاده از وسایل کمکی

4_حمایت روانی و اجتماعی: آموزش به خانواده برای حمایت بیشتر و بهتر از بیمار, افزایش عزت نفس فرد

5_بهبود تعادل و جلوگیری از افتادن: آموزش استراتژی ها و تمرینات و تکنیک های موثر

تکنیک های کاردرمانی در سکته مغزی

کاردرمانگران با توجه به شدت بیمار سکته مغزی و محل ضایعه و شرایطی که بیمار و خانواده اش دارند, تکنیک ها و تمرینات و استراتژی های مختلفی را به کار میبرند. تمرینات کاردرمانی بسیار گسترده و متنوع هستند که در اینجا به برخی از آنها اشاره میکنیم:

تمریناتCIMT  که در این تکنیک ها, اندامی که در بیمار سالم است, محدود میشود تا بیمار مجبور شود از اندام ضعیف تر یا فلج استفاده کند و تکنیکی بسیار کارآمد در بازتوانی حرکات دست و بازو میباشد.

تمارین فعالیت محور که با تمرکز بر انجام فعالیت های واقعی مثل بستن دکمه, نوشتن, غذا خوردن و .. باعث بهبود مهارت های حرکتی که برای بیمار کاربردی میباشد و باعث افزایش استقلال و اعتماد به نفس وی میشود.

تمارین حرکتی که تکراری میباشد و با تمرکز بر تکرار حرکات ساده باعث انعطاف پذیری مغز و یادگیری دوباره ی حرکت میشود.

آینه درمانی که به این صورت میباشد که بیمار سکته مغزی روبروی آینه می نشیند و حرکات اندام سالم را انجام میدهد, در حالیکه تصویر اندام آسیب دیده را میبیند و باعث تحریک مغز برای حرکت اندام ضعیف میشود.

تکنیک های درمانی یکپارچگی حسی که باعث تحریک حس عمقی و سطحی میشود و به بهبود کنترل حرکات و درک فضا کمک میکند.

تمارین شناختی کارکردی که شامل تمارین شناخت و حافظه و حل مساله و برنامه ریزی و توجه است که با تکنیک های مخصوص توسط کاردرمانگران انجام میشود.

تمارین تعادل و حرکات درشت شامل ایستادن و راه رفتن روی سطوح مختلف و بالا رفتن از پله ها میباشد و به جلوگیری از افتادن و افزایش اعتماد به نفس کمک میکند.

استفاده از وسایل کمکی مانند صندلی حمام, کفش های مخصوص راحت بند, قاشق مخصوص, ابزار نوشتاری ویژه و.. که با هدف افزایش استقلال فعالیت های روزمره استفاده میشود.

آموزش خانواده و اطرافیان: ایجاد محیطی امن و مناسب برای بیمار, آموزش جایجایی در صورت نیاز بیمار, آشنایی با تمارین که باید در منزل تمرین و تکرار شود.

پس به طور کلی, تکنیک ها و تمارین و آموزش های کاردرمانی در سکته مغزی با اهداف مختلفی طراحی میشوند و کاردرمان با توجه به شرایط هر بیمار و مشکلات و نقاط قوتش به ترکیب بهترین روش های درمانی و شخصی سازی شده میپردازد.

نقش خانواده در کاردرمانی در سکته مغزی

کاردرمانی به تنهایی محدود به جلسات درمان نیست و حتما تمارین و تسهیل محیط و برخی حمایت های اجتماعی و روانی را خانواده و خانه باید فراهم کنند و با ایجاد محیطی امن و گرم و همچنین انجام تکنیک های کاردرمانی از بروز ناامیدی در بیمار جلوگیری کنند. کاردرمانگر معمولا تمریناتی را برای انجام در منزل به خانواده آموزش میدهد که حتما ضرورت دارد تا این تمارین منظم انجام شود و با درمانگر چک شود. همچنین ایجاد محیط امن در خانه بسیار مهم است مثلا با حذف موانع و یا استفاده از تخت و صندلی مخصوص بیمار و .. باعث پیشگیری از آسیب مجدد میشوند. حمایت های اجتماعی و عاطفی و روانی بسیار حائز اهمیت است و معمولا پس از سکته بیمار دچار اضطراب و افسردگی میشود که خانواده میتواند با تشویق وی گوش دادن موثر به مشکلاتش و ایجاد فضایی گرم و با انرژی مثبت برایش نقش خیلی مهمی در بهبود انگیزه وی داشته باشد. خانواده میتواند با شرکت در جلسات درمان و همکاری با تیم درمان و پرسیدن سوالات و رفع ابهام به بیمار کمک بیشتری بکند. همچنین خانواده باید به استقلال بیمار کمک کند و به وی اجازه دهد خودش لباس بپوشد و یا خودش غذا بخورد تا اعتماد به نفس بیمار بالا رود. یکی از اصلی ترین و مهم ترین وظایف کاردرمانگر این است که به خانواده آموزش های لازم را در مورد روش صحیح جابجایی بیمار, استفاده درست از وسایل کمکی, تکنیک های انگیزشی و حمایتی و .. بدهد. پس خانواده یکی از مهم ترین بخش های درمان سکته مغزی است و باعث میشود بیمار سریع تر به استقلال و افزایش کیفیت زندگی برسد.

کاردرمانی در سکته مغزی در منزل

کاردرمانی در سکته مغزی در منزل هنگامی که توسط فرد کاردرمان دارای شماره نظام پزشکی در منزل انجام شود میتواند بسیار سودبخش و دارای مزایایی گسترده ای برای بیمار و خانواده وی باشد. از آنجایی که بیمار در محیط آشنای منزل خودش است و راحت است و همچنین اعضای خانواده میتوانند به راحتی مشارکت کنند و یاد بگیرند و بیمار را حمایت کنند, بسیار میتواند موثر باشد. کاردرمان با ایجاد تغییراتی که باعث ایمنی سازی محیط منزل میشود و پیشنهاد وسایل کمکی نیز میتواند به راحتی هر چه بیشتر بیمار کمک کند. از طرفی رفت و آمد و جایجایی در بیماران سکته مغزی دشوار است و کاردرمان با حضور در منزل بیمار و ارائه تمرینات در منزل به راحتی هر چه بیشتر بیمار و خانواده کمک میکنند.

کاردرمانی در سکته مغزی در کلینیک

برخی افراد ترجیح میدهند کاردرمانی را در کلینیک دریافت کنند. در کلینیک های توانبخشی با نظارت مستقیم کاردرمان بر درمان و امکان تمرین های گروهی برای افزایش انگیزه و تعامل باعث میشود بیماران پیشرفت و بهبودی خوبی را تجربه کنند. کاردرمانی در سکته مغزی در کلینیک بخش بسیار مهمی از توانبخشی است که با تمارین علمی و اصولی و نظارت کاردرمان و بهبود مهارت های شناختی و حرکتی و استقلال کارهای روزمره به بیماران کمک میکند. کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی مانا با ارائه خدمات تخصصی کاردرمانی و گفتاردرمانی به افرادی که به سکته مغزی دچار شدند کمک میکند تا توانایی خود را بازیابی کنند و درمان موثری را دریافت کنند.

جمع بندی مطالب

به طور کلی در این مقاله سعی شد تا شما عزیزان را با سکته مغزی و درمان توانبخشی کاردرمانی در این افراد آشنا کنیم. کاردرمانی در منزل و در کلینیک روش هایی است که میتواند به افراد سکته مغزی کمک کند و همچنین خانواده نیز نقش پررنگی در این پروسه دارد. کاردرمانی یکی از ستون های اصلی درمان سکته مغزی است و به بیماران کمک میکند تا توانایی های شناختی و حرکتی و ذهنی و مهارت های روزمره و استقلال را بدست آورند و اعتماد به نفس خود را بالا ببرند. هر چه توانبخشی سریع تر آغاز شود, احتمال اینکه فرد به زندگی مستقل و فعال دست یابد, بیشتر است.