گفتاردرمانی در اوتیسم

امروزه کودکانی که دارای مشکلات طیف اوتیسم هستند, دچار مشکلاتی در ارتباط و تعامل اجتماعی هستند و برای ارتباط گرفتن کلامی و غیرکلامی با اطرافیان دچار چالش هستند. این کودکان رفتارهای کلیشه ای و تکراری دارند و همچنین اغلب مشکلاتی در حس ها و همچنین مشکلات رفتاری نیز دارند. گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم با هدف بهبود ارتباط موثر میباشد و فقط به تلفظ یا بحث گفتار محدود نمیشود؛ بلکه هدف اصلی ارتباط گیری کودک به بهترین روش ممکن با اطرافیان میباشد. اهداف درمانی در طیف اوتیسم میتواند بسیار متنوع با توجه به سطح و شدت اختلال باشد و از سیستم های مکمل و جایگزین تا رسیدن به گفتار واضح و کامل متفاوت است. گفتاردرمانی در افراد دارای اختلال اوتیسم به حیطه های مختلفی میپردازد مانند افزایش خزانه واژگان بیانی و درکی و به طور کلی گسترش و توسعه زبان بیانی و درکی, افزایش توجه و تمرکز و توجه مشترک و تماس چشمی, افزایش کاربرد زبان و درک احساسات و استفاده از زبان در مکالمات و بافت های گوناگون.

تاثیر اوتیسم بر گفتار و زبان

تاثیر اوتیسم بر گفتار و زبان با توجه به سطح و شدت اختلال اوتیسم بسیار متنوع میباشد و حتی برخی کودکان ممکن است گفتار نداشته باشند و برخی دیگر ممکن است گفتار و جمله بندی طولانی داشته باشند و تاثیرات اوتیسم به صورت های گوناگون خودش را روی افراد دارای این اختلال نشان میدهد. رایج ترین اثراتی که اوتیسم بر گفتار و ارتباطات دارد شامل: تاخیر در گفتار کودکان و تاخیر در زبان بیانی و درکی و گاهی حتی فقدان گفتار میباشد, اختلال در ارتباط گیری و گاهی بی تفاوت بودن نسبت به برقراری ارتباط به دلیل مشکلات حسی و شیوه پردازش, استفاده نادرست و اشتباه از زبان در بافت ها و موقعیت های مختلف, عدم توانایی در درک و پاسخ مناسب به احساسات, نقص در مهارت های شروع و ادامه مکالمه, داشتن اکولالیا, عدم شناخت ضمایر و استفاده نادرست از ضمایر من و تو, گفتاری یکنواخت و بدون داشتن آهنگی مناسب و .. میباشد.

تاثیر اوتیسم بر خانواده

خانواده هایی که از اختلال اوتیسم در کودکشان مطلع میشوند, مسیر زندگی شان کاملا عوض میشود و اوتیسم فقط خود فرد را درگیر نمیکند بلکه اثرات آن تمامی اعضا خانواده را درگیر میکند و تمامی جنبه های زندگی را تحت تاثیر قرار میدهد. ابتدا خانواده ها معمولا دچار شوک و انکار و احساس گناه میشوند و این احساسات طبیعی هستند و برای همه افراد وجود دارد و باید کم کم به پذیرش شرایط موجود و شروع مسیر درمان بپردازند تا فرصت و سن طلایی کودک از دست نرود. خانواده ها ممکن است دچار انواع فشار های روانی و عاطفی, اقتصادی و .. شوند و نیاز دارند در این مسیر فرد متخصص و آگاهی به آنها در مورد نحوه ارتباط با کودکشان و حتی سبک زندگی اطلاعات کامل و جامعی بدهد. به طور کلی, خانواده در مسیر درمان توانبخشی مهم ترین و اصلی ترین عنصر میباشد و حمایت خانواده یکی از اصلی ترین اهداف درمان توانبخشی و گفتاردرمانی است.

عوامل موثر در ابتلا به اوتیسم

پاسخ به این سوال که چرا بچه ها اوتیسم میگیرند, شاید بسیار سخت باشد زیرا اوتیسم هموز دلایل مشخصی ندارد و چند عاملی میباشد یعنی عوامل و علت های مختلفی ممکن است موثر باشد و وقتی در کنار هم قرار میگیرند موجب بروز اوتیسم میشوند. اگر در خانواده درجه یک, فرد مبتلا به اوتیسم باشد ممکن است ریسک ابتلا به اوتیسم بالا رود, همچنین جهش های ژنتیکی و سندروم هایی که ژنتیک علت اصلی آنهاست میتوانند با علائم اوتیسم نیز همراه باشند, یکسری عوامل محیطی مانند سن بالای والدین هنگام بارداری, عفونت های شدید دوران بارداری و مشکلات دیابت و یا مصرف برخی دارو ها در بارداری ریسک ابتلا به اوتیسم را افزایش میدهد, عوامل محیطی دیگری مانند آلاینده های محیط مانند فلزات سنگین مثل زندگی در شهر های آلوده و همچنین اختلالات در رشد مغز کودک و .. نیز میتواند موثر باشد. به طور کلی برای اوتیسم یک عامل موثر نیست و معمولا در اثر تعامل ژن و محیط این اختلال بروز پیدا میکند.

تمرینات گفتاردرمانی کودکان اوتیسم

گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم فقط به گفتار و زبان محدود نمیشود بلکه برای برقراری موثرترین و هدفمندترین ارتباط تلاش میشود. در بهترین درمان های اوتیسم, ابتدا هدف اصلی افزایش توجه و تمرکز و همچنین توجه مشترک و تماس چشمی است که معمولا این موارد در کودکان اوتیسم دارای ضعف میباشد, در مرحله بعد روی زبان بیانی و درکی کودک کار میشود و کلمات کاربردی و مورد استفاده روزمره برای بیان خواسته ها و نیازها به کودک آموزش داده میشود و کم کم نحوه ساخت جملات و رسیدن به گفتار پیوسته آموزش داده میشود. همچنین روی زبان درکی و اجرای دستورات و شناسایی مفاهیم و درک پرسش ها کار میشود. مهارت های اجتماعی و کاربرد زبان و مهارت های نوبت گیری و شروع و ادامه و پایان مکالمه نیز آموزش داده میشود. برخی کودکان دارای اختلال اوتیسم گفتار بسیار محدود دارند یا به گفتار نمیرسند و برای برقراری ارتباط موثر این کودکان و توانایی ابراز نیاز ها و خواسته هایشان از روش های مکمل و جایگزین استفاده میشود. همچنین با تشخیص گفتاردرمان و بررسی شرایط, گاهی جلسات گفتاردرمانی گروهی برای تقویت مهارت های ارتباطی در بافت طبیعی برگزار میشود.

بهترین زمان شروع گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم

خانواده ها باید در سریع ترین زمان ممکن پس از تشخیص و یا مشاهده علائم مشکوک در کودک مراجعه کنند؛ زیرا مداخله زودهنگام و شروع درمان در سن پایین, بسیار مهم است و بهترین فرصت برای آموزش مهارت های ارتباطی کلامی و غیرکلامی همان سال های اولیه و ابتدایی کودک است و اگر این سن طلایی بگذرد و درمان در سن بالاتر شروع شود, اثربخشی کمتری دارد. معمولا متخصصان فعال در این حیطه توصیه میکنند که با مشاهده اولین علائم در سن 18 ماهگی یا کمتر مراجعه کنید. اگر کودک به صدا زدن اسم خود واکنشی ندارد, تماس چشمی ندارد, گفتار ندارد و .. باید حتما در اولین فرصت ممکن برای ارزیابی به گفتاردرمانی مراجعه کنید. اگر درمان زودهنگام شروع شود از تاخیر های بسیار شدید و مشکلات رفتاری شدید جلوگیری میکنید و شانس رشد گفتار و زبان و ارتباط و تعامل را بالا میبرید. پس چنانچه حتی اگر تشخیص اوتیسم را ندادند ولی شما علائم تاخیر گفتار و زبان و عدم ارتباط را میبینید حتما مداخله زودهنگام را شروع کنید.

مرکز تخصصی گفتاردرمانی اوتیسم

بهترین مرکز برای درمان اوتیسم باید دارای کادری با تجربه و متخصص و با علم کافی باشد و گفتاردرمانگران با جدیدترین روش های روز دنیا آشنا باشند و همچنین کار تیمی با کاردرمانگران متبحر در این زمینه داشته باشند. از آنجایی که کودکان دارای اختلال اوتیسم اصلا باهم شباهت ندارند و کاملا متفاوت هستند باید برای هر فرد برنامه ای کاملا تخصصی و شخصی سازی متناسب با تک تک ویژگی های آن فرد و اهداف درمانی در نظر گرفته شده, اجرا شود و به طور منظم برنامه درمانی بررسی شود و پیشرفت های کودک مشخص شود. همچنین محیط باید شامل اسباب بازی ها و وسایل مورد نیاز برای درمان باشد و درمان در محیطی کاملا امن و بدون محرک اضافه انجام شود. در بهترین مرکز, درمانگران به خانواده نیز مشاورات و آموزش های لازم و کافی را میدهند و والدین را بخش بسیار مهم و تاثیر گذاری در درمان میبینند و به آنها مهارت های مدیریت ارتباط و رفتار را آموزش میدهند و مدام سعی در حل کردن چالش ها و دغدغه های خانواده دارند. کلینیک گفتاردرمانی و کاردرمانی مانا در محیطی امن با داشتن کادری متخصص و کار تیمی, آماده خدمت رسانی به کودکان اوتیسم میباشد.

جمع بندی مطالب

در این مقاله سعی داشتیم نقش گفتاردرمانی در اوتیسم را بررسی کنیم. ابتدا تاثیراتی که اوتیسم ممکن است بر  گفتار و زبان و ارتباطات داشته باشد بررسی شد و همچنین این اختلالات و مشکلات چه تاثیراتی بر خانواده . اطرافیان این افراد دارد. در مورد عوامل موثر در بروز این اختلال بحث شد و نتیجه گیری شد که این اختلال علت واحد و مشخصی ندارد و در نتیجه و تعامل چنین عامل مختلفی میباشد. همچنین بررسی شد که بهترین زمان برای شروع گفتاردرمانی با مشاهده اولین علائم است و هر چه سریع تر شروع شود, بهترین نتایج نیز گرفته میشود. تمرینات مختلفی نیز برای گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم گفته شد و اینکه بهترین مرکز گفتاردرمانی برای اوتیسم شامل چه مواردی باید باشد. امید است این مقاله شما عزیزان را راهنمایی کرده باشد.