اختلال یادگیری چیست

اصطلاح اختلالات یادگیری یا learning disabilities یا به اختصار LD یعنی ناتوانی در یادگیری. ناتوانی یادگیری یعنی ناتوانی در یک یا چند فرآیند ذهنی یا درس که به علت مشکلاتی در سیستم عصبی و مغزی و همچنین مشکلات جسمی مانند گوش و چشم و فقر محیطی و فرهنگی و عاطفی نمی باشد و فرد از نظر هوشی نرمال است و در برخی فرآیندهای روانی پایه مانند ادراک دیداری و شنوایی و زبان شفاهی و نوشتاری مشکل دارند. اگر هم علت مشکلات جسمی باشد مقدار این مشکلات از لحاظ کمی در حدی نیست که در طبقه بندی مشکلات مغزی و جسمی و عاطفی قرار داده شوند. اختلال یادگیری پایه های عصب شناختی دارد و روندی دارد که از پیش دبستان شروع میشود و اگر درمان نشود تا بزرگسالی ادامه دارد. اختلالات یادگیری رایج شامل مشکلات خواندن, نوشتن, ریاضی, استدلال و .. است.

علائم و نشانه های اختلال یادگیری در سنین پیش از دبستان

معمولا اختلال یادگیری در سنین پیش از دبستان خودش را نشان میدهد و گاهی از این طریق میتوان پیش گیری کرد. اگر کودک شما دچار مشکلاتی از جمله اختلالات تلفظ در حروف میباشد و وضوح گفتار پایینی دارد باید حتما جدی بگیرید و برای درمانش نزد گفتاردرمانگر اقدام کنید چرا که اگر مشکلات تلفظ قبل از مدرسه درمان نشود, ممکن است این مشکل در مدرسه تبدیل به اختلالات یادگیری شود و درمان را سخت تر کند. اگر کودک شما دارای مشکلات تاخیر در کلام میباشد حتما گفتاردرمانی را شروع کنید چرا که ممکن است اگر درمان عقب بیفتد, کودک شما در مهارت های شناختی و گفتاری و درکی دچار تاخیر شود و از هم سن و سالان خود عقب بیفتد, در این صورت مفاهیم مربوط به مدرسه را نیز به سختی میتواند یاد بگیرد و تاخیر را در آنجا نیز دارد. همچنین اگر کودک شما در یادگیری الفبا و اعداد و اشکال و رنگ ها مشکل دارد آنرا پیگیری کنید. اگر در روتین ها و پیروی از دستور العمل ها نیز به سختی عمل میکند و یا در بستن دکمه ها و زیپ و بند کفش و .. مشکل دارد حتما پیگیری شود تا از اختلال یادگیری در مدرسه پیشگیری شود. در اختلالات یادگیری نیز مانند هر مشکل دیگری هر چقدر سریع تر و زودتر اقدام کنید, درمان راحت تر و بهتری دارید پس در اسرع وقت اقدام کنید.

اختلال یادگیری در بزرگسالان

یک اختلال عصبی میباشد که ایجاد کننده مشکلاتی در پردازش اطلاعات و برقراری ارتباط و یادگیری مهارت های جدید میباشد. همچنین ممکن است مشکلاتی در خواندن و نوشتن و محاسبات ریاضی و درک زبان داشته باشند. علائم و نشانه های اختلال یادگیری در بزرگسالان بسیار متنوع و متفاوت است و مثلا ممکن است یک فرد بزرگسال دارای اختلال یادگیری در خواندن مشکل داشته باشد در حالی که فرد دیگر دارای اختلال یادگیری مشکلی در این مهارت نداشته باشد و به جای آن در دیگر مهارت ها دیگر ضعف داشته باشد. اگر مراجعه به موقع و زودهنگام داشته باشند و درمان را سریع تر شروع کنند, امکان بهبودی بهتر و زودتر نیز وجود دارد و باعث میشود کیفیت زندگی فرد بهبود یابد و فرد استقلال بیشتری را تجربه کند و به همین علت اعتماد به نفس بیشتری نیز در وی بوجود می آید.

عوامل موثر در بروز اختلالات یادگیری  

مانند بقیه اختلالات, اختلال یادگیری نیز به عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی مربوط است و ریسک ابتلا را بالا میبرد. همچنین دوران بارداری مادر نیز اهمیت دارد و مصرف الکل و داروهای خاص و یا مواد مخدر آسیب زا است. زایمان زودرس و وزن پایین نوزاد نیز بی تاثیر نیست. ضربه های جسمی و آسیب های روانی نیز ممکن است تاثیر گذار باشد.

انواع اختلالات یادگیری

اختلالات یادگیری به طیف گسترده ای از اختلالات گفته میشود که مشکلات یادگیری را در بر میگیرد. اختلال یادگیری در دانش آموزان ممکن است در یک یا چند زمینه مختلف باشد. اختلالات خواندن, نوشتن, ریاضی, دیس پراکسی, آفازی, اختلال پردازش شنوایی و .. جزو زیر مجموعه های اختلالات یادگیری هستند.

نارسا خوانی یا دیسلکسی

رایج ترین اختلال یادگیری, نارساخوانی است. معمولا اغلب کودکان دارای اختلال خواندن پسر هستند و تعدادشان چهار برابر دختران است. این کودکان معمولا در کلاس مشکلات رفتاری دارند و تمایل به خواندن ندارند و دامنه توجه کوتاهی دارند. معمولا در مدرسه دچار افت تحصیلی میشوند و احساس ناامیدی و بی لیاقتی و کم جراتی دارند. معمولا کلمه به کلمه میخوانند و با زحمت زیادی با کشیده گویی و لحن یکنواختی میخوانند. اغلب حافظه دیداری و شنوایی ضعیفی دارند و تمییز شنیداری و کافی ندارند. همچنین در درک معنی کلمات و متن نیز دچار مشکل میشوند. درمان این اختلال توسط گفتاردرمانگر و کاردرمانگر متخصص در این حیطه انجام میشود و با ارزیابی دقیق مشکلات کودک و تشخیص علت های زیربنایی اختلال, به طراحی درمان فرد میپردازد و به فرد کمک میکند.

نارسانویسی یا دیسگرافی

دانش آموزان زیادی هستند که در نوشتن دیکته بسیار مشکل دارند و نمرات خوبی را در این درس دریافت نمیکنند. این مشکل به علت های زیربنایی مختلفی همچون ضعف و تاخیر در حافظه و تمییز دیداری, حافظه و حساسیت شنوایی, دقت و توجه و تمرکز, مسائل آموزشی, حافظه توالی دیداری و .. میباشد و تشخیص علت بر عهده گفتاردرمانگر متخصص در این حیطه میباشد. گاهی برخی دانش آموزان مشکلات قرینه نویسی, وارونه نویسی, دست خط بسیار بزرگ یا بسیار کوچک و .. دارند که درمان لازم را باید دریافت کنند. درمان اینها توسط گفتاردرمان و کاردرمان به صورت کار تیمی صورت میگیرد.

اختلالات ریاضی یا دیسکلکولیا

دانش آموز در درس ریاضی مشکل دارد و نمره لازم را بدست نمی آورد. این اختلال نیز به دلایل مختلفی ممکن است رخ بدهد و تشخیص علت آن و درمانش توسط گفتاردرمان و کاردرمان متخصص میباشد. اگر دانش آموز در توجه و تمرکز مشکل داشته باشد باید این مشکل برطرف شود تا اختلال نیز بهبود یابد. تمرینات و تکنیک های بسیار متنوع و زیادی وجود دارد که با توجه به علت زیربنایی اختلال متفاوت است و برای هر دانش آموز شخصی سازی میشود و ارائه میشود. معمولا دانش آموز در اعداد و جمع و تفریق آنها و همچنین فرآیندهای الگویابی مشکل دارد و اعتماد به نفسش را می کاهد. پس باید هر چه سریع تر جهت درمان مراجعه کنیم.

اختلال یادگیری مهارت های حرکتی یا دیس پراکسی

این افراد در فرآیندهای حرکتی و هماهنگی مانند مهارت های حرکتی ظریف مثل نوشتن و یا مهارت های حرکتی درشت مثل دویدن و .. مشکل دارند. معمولا این افراد در توانایی هایی که نیاز به هماهنگی چشم و دست دارد با مشکل روبرو هستند. همچنین در یکپارچگی حس نیز معمولا دارای اختلال هستند. افراد متخصص کاردرمان با بررسی دقیق این مشکل و علت های آن به درمان آن میپردازند.

اختلال یادگیری در زبان یا آفازی

این اختلال در اثر آسیب های وارد شده به سر و مناطقی از مغز میباشد. این افراد در صحبت کردن, خواندن, نوشتن و درک زبان مشکل دارند. این افراد مشکلات متنوعی از جمله ناتوانی در حوزه های ارتباطی, کنار هم قرار دادن کلمات جملات, مشکلات خواندن و .. میباشند. همچنین در گفتار, درک کلام, تکرار و .. نیز دچار ضعف هستند.

مشکلاتی که یادگیری را سخت میکند

افرادی که دچار بیش فعالی و اختلال نقص توجه و تمرکز هستند معمولا جزو اختلال یادگیری حساب نمیشوند ولی قطعا در فرآیند یادگیری موثرند و این فرآیند را سخت و طاقت فرسا میکند. همچنین مشکلاتی که در مدرسه دانش آموزان دارند مانند اضطراب و استرس, ضربه های عاطفی و افسردگی و .. میتواند یادگیری را سخت تر کند. افراد اوتیسم نیز بدلیل مشکلات در مهارت های ارتباطی و درکی و .. دچار اختلال یادگیری میشوند.

تشخیص اختلال یادگیری

اختلالات یادگیری با ام آر آی و سی تی اسکن و .. قابل شناسایی نیست و نمیتوان بر این مبنا تشخیص گذاشت. تشخیص اختلال یادگیری با بررسی علل و عوامل بسیار گوناگون میباشد و فرد متخصص گفتاردرمانگر و کاردرمانگر که در این حیطه فعالیت دارد باید به بررسی و درمان آن بپردازد.

داروی درمان اختلال یادگیری

معمولا کودکان دارای اختلال یادگیری که دچار نقص توجه و تمرکز و بیش فعالی هستند, اگر قابل کنترل نباشد با تشخیص روانپزشک مربوط میتوان برای مدتی از داروهایی که این نقص توجه را بهبود ببخشد کمک گرفت. این دارو ها معمولا رفتارهای تکانشگری و پرخاشگری را می کاهد و افزایش توجه را به همراه دارد. معمولا داروهایی همچون ریتالین, دکسدرین, سیلرت, کلونیدین و .. توسط روانپزشک داده میشود.

بهترین مرکز درمان اختلالات یادگیری

از آنجایی که گفتاردرمانگران و کاردرمانگران متخصص در دروس تخصصی دانشگاه فرآیند های مغزی و کارکرد مغز در این اختلالات را مطالعه میکنند, با کسب تجربه کافی و با علم کافی به این موضوع میتوانند بهترین درمانگران اختلالات یادگیری باشند. در کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی مانا, افراد متخصص دارای کارت نظام پزشکی که در حیطه اختلالات تجربیات بسیاری دارند خدمت رسانی و کمک به عزیزان دارای این اختلال هستند.

جمع بندی مطالب

در این مقاله سعی داشتیم شما را با اختلالات یادگیری و علائم و نشانه های آن و انواع آن آشنا کنیم که اطلاع داشته باشید چقدر این اختلال گسترده است و حجم وسیعی از اختلالات را در بر میگیرد. به بررسی این اختلال در کودکان و دانش آموزان و همچنین بزرگسالان پرداختیم و ذکر کردیم که علائم در هر فرد متفاوت است و درمانگر باید با بررسی و ارزیابی دقیق فرد و پیدا کردن علت زیربنایی این اختلال, برنامه درمانی فردی سازی شده مناسب را طراحی و اجرا کند. همچنین داروهای مورد استفاده در افراد دارای اختلال یادگیری که بیش فعالی دارند نیز بررسی شد. در آخر لازم به ذکر است هر چه سریع تر اقدام کنید از مشکلات بیشتر جلوگیری میکنید و درمان بهتر و سریع تری را میتوانید داشته باشید.